Pertsonaiak mundu guztitik hartuak dira, eta gehienak mende ba-tzuk atzera bizi ziren, eta garai hartako giroa eta garaia bera deskribatzeko aprobetxatzen du idazleak. Hizkera ere zenbaitetan ordukoa delarik. Tartean kontakizun eta bitxikeria asko, diamantea nola ebakitzen den erakusten digu eta zenbait landarek berekin dituzten mitoez ari da, esaterako.

Liburua irakurri ostean, ohartuko gara izenburua bera dela, lehen egiazko gezurra. Izan ere, bizitza eredugarri izatetik urrun baitaude pertsonaiak, nahiz eta kontaera bera halakoa izan. Ironia beraz, hasieratik present, irakur lagun izango da eta berarekin batera topatuko dugu umorea nonahi.

Iker Zaldua
("Noticias de Gipuzkoa", 2006-11-18)

Edozein bertsozaleren gustukoa izateko moduko liburua da Pello Esnalen «Itzuliko naiz». Jarraitzeko moduko adibidea da Esnalena.

Joxe Beristain
("Euskaldunon Egunkaria", 1995-07-16)

Kontatzeko moduak argi berriz janzten ditu eleberrian zehar ageri diren ezpalak: deserrotzea, bakardadea patu gisa, amodioaren kondena, gure arbasoek bizi izandako munduaren galera, artearen balorea gizarte mota horretan, keinurik gabeko gizartearen mututasuna, Euskal Herria gartzela gisa, amodio-objektuaren definizioa, emakumeen kategorizazioa, gizakion gora nahia, amodiozko errenuntzia, gure aiton-amonen munduaren krudela, desioa, bazterketa, galtzaileen duintasuna, amodioaren esanahia eta abar eta abar... Baina horiek irakurleak aurkitu beharko ditu, nik hona ailegaturik eleberriaren nire definizioa baino ez diot emanen: Joxan Agirrek idatzi eta Mikel Laboak kantaturiko bolero zoragarria.

Juanjo Olasagarre
("Hegats", 1999-10)